ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ 17 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2019
Ακούσαμε στους αίνους, αγαπητοί μου, ένα υπέροχο στιχηρό, «του Φαρισαίου την μεγάλαυχον φωνήν, πιστοί μισήσαντες, του δε Τελώνου την ευκατάνυκτον ευχήν ζηλώσαντες…», που είναι σχετικό με το κείμενο του Ιερού Ευαγγελικού Αναγνώσματος που ακούσαμε, σήμερα. Αφορά δύο ανθρώπους. Έναν Τελώνη και έναν Φαρισαίο. Δύο τύπους ανθρώπων, από διαφορετικές κοινωνικές τάξεις.
Ο Τελώνης θεωρούνταν αμαρτωλός, γιατί εισέπραττε φόρους, με κάθε μέσο, χωρίς να διστάζει να οδηγεί στη φυλακή τους οφειλέτες ή να κατάσχει την περιουσία τους, ακόμη και μέλη της οικογένειας, εάν δεν ήταν συνεπείς στις εισφορές τους.
Ενώ αντίθετα ο Φαρισαίος, θεωρούνταν άνθρωπος με ευλάβεια και φόβο Θεού, που είναι δίκαιος, απέχει από κάθε παρανομία και είναι πρώτος στην ακρόαση και την ερμηνεία των Γραφών, και κάνει περισσότερα απ’ ότι προβλέπει ο Μωσαϊκός Νόμος.
Δύο διαφορετικοί κόσμοι, που μπορούν να οδηγήσουν και στην ανατροπή των δεδομένων. Και αυτό γιατί ο Τελώνης μπορεί να είναι σκληρός και άδικος, αλλά κάποια στιγμή μπορεί να έρθει σε επίγνωση, να καταλάβει ότι αυτό που κάνει δεν το συγχωρεί ούτε ο Θεός, ούτε και οι συνάνθρωποί του, και να αλλάξει τρόπο ζωής, όπως είδαμε στην στάση του Ζακχαίου στο Ευαγγελικό Ανάγνωσμα της προηγούμενης Κυριακής.
Και ο Φαρισαίος λόγο των γνώσεών του και την μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του να γίνει χειρότερος από έναν Τελώνη. Γιατί νομίζει πως εφαρμόζοντας τον νόμο του Θεού, είναι τέλειος και δεδικαιωμένος, και έχει κάθε δικαίωμα της κρίσης.
Γνωρίζουμε, όμως, πως ο Χριστός, αυτούς τους τύπους των ανθρώπων ήλεγχε περισσότερο και απεύθυνε τα «ουαί», γιατί τους ενδιέφερε η εφαρμογή του Νόμου και όχι η δυνατότητα του ανθρώπου στα να εφαρμόσει τον Νόμο, κατά το μέτρο των δυνατοτήτων του.
Ο Τελώνης, πηγαίνει σε μια γωνιά του Ναού και προσεύχεται με την καρδιά του. Σκύβει το κεφάλι γιατί ντρέπεται να αντικρίσει τους συνανθρώπους του. Δακρύζει για τις πράξεις του, γιατί ήταν αντίθετες με το Νόμο του Μωϋσέως και τις εντολές των Γραφών.
Ο Φαρισαίος, πηγαίνει στο κέντρο του Ναού, ώστε να θεάται από όλους και αρχίζει να απαριθμεί τις αρετές του. Δεν μπορεί να τον κατηγορήσει κανένας, γιατί ότι έλεγε ήταν αλήθεια. Πίσω όμως από αυτήν την παρουσίαση υπάρχει η υπερηφάνεια, ο εγωισμός, η σύγκριση που κάνει, λέγοντας πως δεν είναι σαν τον Τελώνη που είναι βουτηγμένος μέσα στην ανομία.
Χωρίς το μέτρο της πνευματικής ζωής, θα λέγαμε, ότι δικαιωμένος είναι ο Φαρισαίος που εφαρμόζει τον Νόμο του Θεού, ενώ αξιοκατάκριτος είναι ο Τελώνης που δεν τον τηρεί. Στα μάτια του Θεού και στην κρίση Του, όμως, δικαιωμένος είναι ο Τελώνης που δεν βλέπει γύρω του κανέναν και λογίζεται μόνον τις δικές του αμαρτίες και αδικίες, χωρίς να λέει μεγάλα αρεστά λόγια για να τον ακούσουν. Τα δάκρυά του έσβησαν και ξέπλυναν τις παρανομίες του.
Αντίθετα ο Φαρισαίος από αυτή του την έπαρση και την υποκριτική στάση στη ζωή του, δηλώνει περισσότερο την απιστία του παρά την ευλάβειά του. Ο Φαρισαίος με τα πολλά λόγια δεν κατάφερε να επικοινωνήσει με τον Θεό. Ενώ ο Τελώνης, με την σιωπή του απέσπασε το έλεος του Θεού.
Κι εμείς, αγαπητοί μου, όταν προσευχόμαστε, προσευχόμαστε για τον εαυτό μας, χωρίς ποτέ να μπαίνουμε στη διαδικασία να βάλουμε μέτρο σύγκρισης. Δεν μπορούμε να κρίνουμε το βάθος και το ύψος της προσευχής του καθενός. Η προσευχή να μην γίνεται για να μας βλέπουν και να αποσπούμε επαίνους. Αλλά όταν είμαστε «κατά μόνας» τότε να δακρύζουμε, να γονατίζουμε, να νηστεύουμε.
Αυτή η περίοδος που ανοίγεται μπροστά μας, έρχεται να υπενθυμίσει, ότι όλα αυτά τα έχουμε ανάγκη για την πνευματική μας τελείωση. Να ασχολούμαστε με θέματα του εαυτού μας. Εάν θέλουμε να ασχοληθούμε με τον συνάνθρωπό μας, το καλλίτερο είναι να προσευχηθούμε γι’ αυτόν. Και να γνωρίζουμε ότι η προσευχή που κάνουμε για τον αδελφό μας, ενισχύει και την προσωπική μας προσευχή και γίνεται δυνατότερη και ηχηρή, ακόμη και μέσα από την αφωνία, αφήνοντας να μιλήσει η καρδιά.
Ας μάθουμε να προσευχόμαστε αληθινά. Και θα το καταλάβουμε όταν μάθουμε να αγαπάμε και όταν δεν βάζουμε μέτρο σύγκρισης. Αυτή η προσευχή εισακούεται από τον Θεό και σ’ αυτούς τους ανθρώπους ο Θεός δίνει άφθονο το έλεος και τη χάρη Του, που είθε όλοι μας να αξιωθούμε. Αμήν.