Το Ανικανοποίητο
Αυτή η λέξη θα μπορούσε να είναι το μότο τόσο του 20ου όσο και του 21ου αιώνα. Η έκφραση όσων οδήγησαν στις τεχνολογικές ανακαλύψεις και στα άλματα της επιστήμης. Αλλά κυρίως η αιτία για όσα δοκιμάζουν τις ψυχικές αντοχές του ανθρώπου. Το ανικανοποίητο δεν έχει ηλικία ή καλύτερα, κάθε ηλικία έχει τα δικά της ανικανοποίητα όνειρα, πάθη, επιδιώξεις. Ακόμη και σε σχέση με τον Χριστό υπάρχει αυτό το ανικανοποίητο. οι μαθητές Του θέλουν φωτιά από τον ουρανό για να κάψει όσους Τον πολεμούν, ή αποζητούν πρωτοκαθεδρίες στη Βασιλεία Του, ή τον επιτιμούν που είναι τόσο ανεκτικός! Οι Φαρισαίοι, ενώ αντιλαμβάνονται από τα λόγια και τα έργα ποιος είναι, ωστόσο τον αμφισβητούν: ζητούν θαύματα, προσπαθούν να Τον εγκλωβίσουν, τον διαβάλλουν.. για να ικανοποιήσουν τον εγωισμό τους και να εξασφαλίζουν την εξουσία τους. Ο λαός Τον ακολουθεί και Τον αποζητά μετά το θαύμα του χορτασμού των 5000 ανδρών και όταν Τον βρίσκουν, ο Χριστός τους «γειώνει»: «με ψάχνετε γιατί απλά σας χόρτασα», όχι γιατί με αγαπάτε! Η ιδιοτέλεια, το συμφέρον, οι απόψεις, οι εμμονές γεννούν το ανικανοποίητο στον άνθρωπο. Του στερούν τη χαρά της κάθε ημέρας. Τον εγκλωβίζουν στην μιζέρια ανεπαίσθητα. Τον ακυρώνουν εντέλει.
Το ανικανοποίητο στη σχέση: Κάθε σχέση ξεκινά με όνειρα, αισθήματα, σχέδια, υποσχέσεις, λόγια. Η καθημερινότητα όμως την ακυρώνει. Η συμβίωση φανερώνει το «τρομακτικό» πρόσωπο του άλλου. Ο γάμος, που «σκοτώνει τον έρωτα», μοιάζει να εγκλωβίζει, να υποτάσσει τον/την σύζυγο στην εξουσία του άλλου. Πόσοι γάμοι δεν κλονίζονται από τέτοιες συζητήσεις! Άλλωστε υπάρχει και κάτι άλλο σπουδαίο: το «εγώ ξέρω!». Θέλει κότσια και αρχοντιά ν’ αναγνωρίσεις την αξία του άλλου, αν και απαιτούμε να αναγνωρίζουν και να υποκλίνονται στη δική μας! Δυστυχώς δεν υπάρχει σχολή για υποψηφίους συζύγους! Εκεί θα μπορούσαν να αρχίζουν τα μαθήματα από το βασικό: σύζυγος σημαίνει κάτω από τον ίδιο ζυγό, συμπλήρωμα ο ένας του άλλου, βοηθός, στήριγμα, συμπόρευση, λέξεις γνωστές στη θεωρία, αλλά άγνωστες στην πράξη! Ταλανίζονται τα ζευγάρια μέσα στη σχέση και στην οικογένεια από τα ζητήματα του δικαίου: το «δίκιο μου» και προπάντων από την αγωνία της ελευθερίας, της ελεύθερης έκφρασης και αυτοδιάθεσης. Έτσι εξατμίζεται η λεπτότητα των αισθημάτων, ο αλληλοσεβασμός και η αμαρτία δικαιολογείται ως δικαίωμα και ελευθερία. Και κυρίως η διαρκής -δαιμονική κατά την Εκκλησία-φαντασίωση ότι με τον άλλον/άλλη, πρώην ή επόμενο/ επόμενη θα ζήσω το όνειρό μου. Σαν την παλαιά ταινία, «της ζήλιας τα καμώματα» με την Μ. Κοντού και τον Λ. Κωνσταντάρα. Και από κοντά ο πειρασμός των ελεύθερων… «φίλων» που γλεντούν, χαίρονται τη ζωή τους…καθώς δυσκολεύονται να πείσουν κάποιον να τους αγαπήσει, να τους εμπιστευτεί, να ζήσει μαζί τους.
Το ανικανοποίητο στα παιδιά: Εδώ τα πράγματα είναι πιο απλά. Τα συζητάμε στις σοβαρές μας συναναστροφές, τα διαβάζουμε σε έγκυρα κουτσομπολίστικα περιοδικά, τα διδάσκει η σοφή τηλεόραση, πως τα παιδιά χρειάζονται ελευθερία για να αναπτυχθούν. Σχέσεις εμπιστοσύνης. Υπομονή και επιμονή. Και όλα ετούτα μεταφράζονται στην πράξη ως μαζική πια γονική υστερία: το παιδί – κτήμα μας οφείλει να μας υπακούει. Να εκπληρώνει τα αποτυχημένα προσωπικά όνειρα. Να «πιάνει» τους στόχους, που εμείς θέτουμε. Να είναι άριστο στο σχολείο, στο φροντιστήριο, στις γλώσσες, στα αθλήματα, στη μουσική, στο χορό, στη συμπεριφορά, στην ομορφιά, στη μαγκιά… Αλίμονο αν δεν θελήσει να συμμεριστεί τις απόψεις μας, ακόμη και τις πολιτικές. Καταστροφή, αν διαφοροποιηθεί. Κατακλυσμός, αν δεν επιθυμήσει μια καριέρα και σπουδή με σίγουρο μισθό. Αποκλεισμός, αν αποκλίνει από τα καθωσπρέπει της κοινωνίας. Ή το άλλο άκρο: εκεί όπου το ανικανοποίητο παιδί υποτάσσει ολοκληρωτικά τους γονείς, το παιδί τύραννος. Σαν να μην ακούστηκε ποτέ σ’ αυτόν τον τόπο το «πᾶν μέτρον ἄριστον».
Το ανικανοποίητο στη σχέση με τους άλλους: Πόσες φορές δεν αισθανόμαστε αδικημένοι, προδομένοι και αγανακτισμένοι αφού οι άλλοι, φίλοι συγγενείς, πεθερικά, γείτονες, δεν μας καταλαβαίνουν! Μια τραγική αίσθηση μοναξιάς ακόμη κι αν βρίσκεσαι ανάμεσα σε πολλούς ανθρώπους και έξω έχει μια ηλιόλουστη μέρα… Δεν μπορούν να με νιώσουν! Δεν ήταν τόσο κοντά μου όταν τους ήθελα. Δεν μου στάθηκαν αρκετά στις δοκιμασίες μου. Με ζηλεύουν, με κουτσομπολεύουν, μου σκάβουν τον λάκκο, αφού διαφωνούν μαζί μου και δεν πατούν like… Σκέψεις που ταλανίζουν, απομακρύνουν, παγώνουν καρδιές, διαρρηγνύουν φιλίες ετών. Το ανικανοποίητο εδώ, μια διαρκής γκρίνια, όντως αποξενώνει όχι μόνο από τους ανθρώπους, αλλά και από τη λογική! Ποιος σήμερα ειλικρινά αναρωτιέται σε τι έφταιξε; Ποιος είναι αποφασισμένος να παλέψει σκληρά για να μην χαθεί μια σχέση; Ποιος παραιτείται από το δίκιο του, για να κερδίσει τους άλλους; «Οὐ γὰρ νικῆσαι ζητοῦμεν, ἀλλὰ προσλαβεῖν ἀδελφούς, ὧν τῷ χωρισμῷ σπαρασσόμεθα» διδάσκει αιώνες τώρα η Εκκλησία με το στόμα του Αγ. Γρηγορίου του Θεολόγου: δεν θέλουμε να νικήσουμε, αλλά να κερδίσουμε ( να πάρουμε κοντά μας) τους αδελφούς μας, των οποίων η αποξένωση σπαράζει την ψυχή μας! Αλλά ήθη και τρόποι αγάπης!..
Το ανικανοποίητο στη σχέση με τον Θεό: Το «Βατερλώ» του ανικανοποίητου! Είναι καλός, χρήσιμος και υπαρκτός, ο Θεός όσο μας κάνει τα χατίρια. Η σιωπή Του όμως είναι ανυπόφορη! Οι εντολές Του ανεφάρμοστες. Οι απαιτήσεις Του εξωπραγματικές. Η ζωή κοντά Του στερημένη. Η λατρεία Του ακατανόητη. Η πίστη σ’ Εκείνον αναχρονιστική. Ιδέες και αρχές που ανατρέπονται πλήρως μόλις πειραχτεί η υγεία, φανεί ο φόβος, πλησιάσει ο θάνατος. Σε τέτοιες καταστάσεις «καλού κακού», υπάρχει δεν υπάρχει, άναψε ένα κερί, κάνε ένα τάμα.. Ποιος ξέρει!; Το ανικανοποίητο στη σχέση με το Θεό έχει να κάνει με την ανάγκη μας να τον έχουμε σε πατρόν.. να τον κόβουμε και να τον ράβουμε στα μέτρα μας, στις ανάγκες μας. Να τιμωρεί τους εχθρούς μας. Να διασφαλίζει την καλοζωία και μακροζωία μας. Όταν ο Θεός δεν συμμορφώνεται… τότε σπάζει και η σχέση μας. Μια αντανάκλαση ουσιαστικά των σχέσεων με τους άλλους και κυρίως με τον εαυτό μας: γιατί ανικανοποίητος είναι τραγικά και αληθινά ο ανικανοποίητος με τον εαυτό του, είτε το παραδέχεται, είτε όχι! Εγκλωβισμένος σ’ έναν εγωισμό που τον αποξενώνει από την ίδια την ομορφιά της ζωής: το μοίρασμα εν αγάπη, τη Σταυρική αυτοθυσία που γεννά την Ανάσταση. Την πληρότητα έναντι της μοναξιάς. Την αιωνιότητα απέναντι στα μικρά και παροδικά. Τον Χριστό, έναντι όλων!